Zbigniew Nowak w miejscu, w którym stał podczas manifestacji 31 sierpnia 1982 roku. Mimo upływu 26 lat od tamtych wydarzeń, doskonale pamięta wszystkie szczegóły.

Były to ulotki podejrzanie dobrej jakości i wzywały do manifestacji, przy czym podawano dwa miejsca - przy hotelu "Jałta" oraz na placu Bojowników PPR. Z tego powodu panowała pewna dezorientacja. W sumie nie miało to większego znaczenia, bo 31 sierpnia i tak był rocznicą Porozumień Sierpniowych, więc wiadomo było, że trzeba to jakoś uczcić. Przypominam sobie również, że radio Wolna Europa też zachęcała do tego, żeby pamiętać o rocznicy.

Wśród osób podsadzających chłopca mocującego transparent na cokole, jest Zbigniew Nowak i jego żona Elżbieta, która z drugą kobietą namalowała szminką napis na transparencie. (Zdjęcie wykonane przez fotografika Jerzego Patana, z archiwum Stowarzyszenia Osób Represjonowanych w Stanie Wojennym w Koszalinie)

Moja żona Elżbieta, z drugą kobietą namalowały szminką napis: "Solidarność z nami - my z Solidarnością" (lub odwrotnie, ale ta myśl była tam zawarta). Podsadziliśmy chłopaka, takiego szczupłego i lekkiego, żeby postawił nasz "transparent" na cokole pomnika "Byliśmy - Jesteśmy - Będziemy" i oparł o słup. Kiedy udało się to wreszcie zrobić, ludzie zaczęli bić brawo. Śpiewano nasz hymn narodowy oraz "Boże coś Polskę".

Moim zdaniem w ten sposób sprowokowali awanturę, ponieważ wcześniej tłum zachowywał sie pokojowo. Zaczęli wypierać ludzi z placu w strone katedry. Na ulicy Zwycięstwa stał kordon ZOMO-wców, ktory odgradzał plac przed ratuszem od katedry, ale ludzie swoją masą przerwali go i przeszli na ulicę Laskonogiegop oraz wokół katedry. Część weszła do katedry, gdzie była Msza św., część stała wokół wznosząc okrzyki: "Solidarność zwycięży!", "Uwolnić Lecha!".

Tutaj podsadzaliśmy chłopaka, żeby postawił na cokole arkusz bristolu z wykonanym damską szminką napisem "Solidarność z nami - my z Solidarnością".

Widziałem jak mój kolega, Jurek Hrynowiecki z Rokosowa, chwycił za petardę, która wybuchła w jego ręku i całego go osmaliła. Później był u mnie w domu, mieszkałem obok, i obmył się, był spuchnięty i załzawiony, w końcu jakiś przygodny pan odwiózł go samochodem do domu. Pamiętam też, że przy sklepie Bobo (róg ulicy Zwycięstwa i placu Bojowników PPR), stał oficer z pistoletem w ręku, którym wymachiwał i do nas mierzył, a obok niego drugi z megafonem nawoływał do rozejścia się. Straszył nas tym pistoletem, więc schowalismy się za stojący wtedy przed katedrą duży napis z Festiwalem Organowym.

Moja żona źle się poczuła, zrobiło się jej niedobrze chyba od tego gazu i postanowiła wyjść z katedry na dwór. Okazało się jednak, że szybciej wróciła niż wyszła, a za nią wpadła do katedry petarda. Okazało się, że wyszła prosto na ZOMO-wca, który celował do niej z wyrzutni.

Utrwalona na zdjęciu tablica z napisem "Festiwal Organowy", o której wspomina Zbigniew Nowak. Manifestanci chowali się za nią przed stojącym przy sklepie "Bobo" milicjantem, który mierzył do nich z pistoletu. (Zdjęcie wykonane przez fotografika Jerzego Patana, z archiwum Stowarzyszenia Osób Represjonowanych w Stanie Wojennym w Koszalinie)

Odpowiedziałem, że byłem na manifestacji i dodałem, że to był mój obowiązek. Odpowiedział mi wtedy, że powinienem był siedzieć w domu jak pies w budzie i nigdzie nie wychodzić. Za kilka dno dostałem wezwanie na Kolegium ds. Wykroczeń, które wtedy mieściło się w ratuszu na parterze, tam gdzie teraz jest Wydział Komunikacji. Posiedzenie prowadziła kobieta, nie pamiętam nazwiska, która pytała mnie, co robiłem na manifestacji. Nie wytrzymałem i powiedziałem coś o pachołkach moskiewskich, wtedy ona zarządziła przerwę. Wkrótce się przekonałem po co ta przerwa, bo zaraz przyjechała Nysa z oskarżycielem z MO. Efekt był taki, że wszyscy dostali po 6 tys. zł kary, a ja dostałem 12 tys. zł (w tym czasie były to moje cztery pensje miesięczne).

Czytaj również:   Manifestacja z 31 sierpnia 1982 roku   Profanacja świątyni   Niezłomna Koszalinianka   Zaczęli do mnie strzelać   Wojskowe Obozy Specjalne