Męka Chrystusa

A jak Mojżesz wywyższył węża na pustyni, tak potrzeba, by wywyższono Syna Człowieczego, aby każdy, kto w Niego wierzy, miał życie wieczne. (J 3, 14-15)

Pan przedstawia tajemnicę męki, mocą której chrzest posiada swoją skuteczność: „My wszyscy, którzyśmy otrzymali chrzest zanurzający w Chrystusa Jezusa, zostaliśmy zanurzeni w Jego śmierć” (Rz 6, 3). Odnośnie tego robi trzy rzeczy: najpierw przedstawia figurę męki (1), następnie sposób, w jaki się dokonała (2), a wreszcie owoc męki (3).

1. Figura męki. Mówi: Jak Mojżesz wywyższył węża na pustyni itd., co znajdujemy w Lb 21, 5, gdzie Pan stając wobec ludu żydowskiego mówiącego: „Dusza nasza już się brzydzi tym jakże lekkim pokarmem”, posłał węże, aby ich ukarać, a gdy lud przybył do Mojżesza, by ten wstawił się u Pana, Pan polecił im, aby jako lekarstwo uczynili węża z brązu. Wąż ten był lekarstwem przeciwko tym wężom oraz figurą Męki Pańskiej. Cechą własną węży jest posiadanie jadu, lecz wąż z brązu jadu nie miał, lecz był figurą jadowitego węża. Podobnie i Chrystus nie miał grzechu, który jest jadem. Posiadał natomiast podobieństwo grzechu: „Bóg zesłał Syna swego w ciele podobnym do ciała grzesznego” (Rz 8, 3). Chrystus więc dysponował skutkiem, jaki wywoływał wąż – przeciwko poruszeniom płonących pożądań.

2. Sposób, w jaki dokonała się Jego męka, ukazuje, gdy mówi: Tak potrzeba, by wywyższono Syna Człowieczego – przez co rozumie wywyższenie na krzyżu. Chciał więc:

(i) zostać wywyższony w śmierci, aby oczyścić to, co niebiańskie – skoro bowiem dzięki świętości swojej obecności oczyścił już ziemię, pozostało mu przez śmierć oczyścić przestworza (Kol 1, 20: Sprowadzając pokój, przez krew swoją, na to, co w niebie i na ziemi);
(ii) chciał zostać wywyższony, aby zatriumfować nad demonami, które przygotowały bitwę w przestworzach (Ef 2, 2: Według sposobu Władcy mocarstwa powietrza…);
(iii) aby przyciągnąć do siebie nasze serca (J 12,32: A ja, gdy zostanę nad ziemię wywyższony, przyciągnę wszystkich do siebie);
(iv) w śmierci krzyża został wywyższony, bo w niej zatriumfował nad wrogami, dlatego nie nazywa się jej śmiercią, lecz wywyższeniem (Ps 110 /109/, 7: Po drodze będzie pił ze strumienia, dlatego głowę podniesie).

Krzyż był przyczyną Jego wywyższenia: „Stał się posłuszny Ojcu aż do śmierci i to śmierci krzyżowej. Dlatego też Bóg Go nad wszystko wywyższył” (Flp 2, 8-9).

3. Owocem męki Chrystusa jest życie wieczne, dlatego mówi: Aby każdy, kto w Niego wierzy, dobrze czyniąc, nie zginął, ale miał życie wieczne (J 3, 16). Owoc ten odpowiada figurze owocu węża. Ktokolwiek bowiem spojrzał na węża z brązu, uwolniony był od jadu, a jego życie zachowane. Natomiast na wywyższonego Syna Człowieczego spogląda ten, kto wierzy w Chrystusa ukrzyżowanego i w ten sposób uwolniony zostaje od jadu i grzechu: „Kto wierzy we mnie, nie umrze na wieki” (J 11,26) i zachowany zostaje na życie wieczne.

Tomasz z Akwinu

Źródło: Thomas Aquinas, Super Evangelium S. Ioannis Lectura 3, 2. Polskie wydanie: Komentarz do Ewangelii Jana. Tłumaczył z łaciny: Tadeusz Bartoś OP. Wydawnictwo ANTYK – Marek Derewiecki.
Dobór tekstów na podstawie: St. Thomas Aquinas (www.thomasofaquino.blogspot.com) oraz Facebook/St. Thomas Aquinas – według książki: St. Thomas Aquinas. Meditations for Lent. Passages selected by Fr. Mezard, O.P., trans. by Fr. Philip Hughes. London: Sheed and Ward, 1937.

Piąta Niedziela Wielkiego Postu, zwana Niedzielą Pasyjną, w tradycyjnym Mszale nazywa się Niedzielą Męki Pańskiej (Dominica de Passione) i rozpoczyna Okres Męki Pańskiej. Natomiast następna Niedziela, zwana Palmową, nosi nazwę Drugiej Niedzieli Męki Pańskiej i rozpoczyna Wielki Tydzień. W Niedzielę Pasyjną w kościołach zakrywane są krzyże, które mają pozostać zasłonięte aż do końca liturgii Męki Pańskiej w Wielki Piątek.

Ukrzyżowanie. Bertram z Minden, tempera na desce, ok. 1394. Niedersächsisches Landesmuseum, Hanower.