Post

1. Post jest czynem cnotliwym i ma potrójny cel:

(i) Aby ująć w karby żądze ciała, i to wyraża św. Paweł, wliczając post do czynów cnotliwych: „w postach, w czystości, w umiejętności”. Jak bowiem wyraża to Hieronim: „bez Cerery i Bakchusa Wenera chłodnieje”, to znaczy, że wstrzemięźliwość w pokarmach i napojach powoduje ostygnięcie żądzy zmysłów.

(ii) Aby ułatwić kontemplację rzeczywistości wyższego rzędu; według Daniela, otrzymał on objawienie od Boga po trzytygodniowym poście.

(iii) By zadośćuczynić za grzechy; mówi o tym Joel: „Nawróćcie się do mnie ze wszystkiego serca waszego w poście i w płaczu i w żalu”. Wyraził to w pewnej mowie o modlitwie i poście Augustyn: „Post oczyszcza ducha, podnosi umysł, poddaje ciało duszy, daje sercu skruchę i pokorę, rozwiewa mgły żądz, gasi żar żądz, zapala zaś światło czystości”.

2. Post jest potrzebny dla zmazania winy, ustrzeżenia przed nią i dla podniesienia ducha ku rzeczywistości duchowej. Sam przyrodzony rozum zobowiązuje każdego do posłużenia się postem w stopniu, w jakim jest potrzebny dla osiągnięcia tego. W ogólności post jest więc nakazany prawem przyrodzonym (naturalnym). Jednakże określenie czasu i sposobu poszczenia ze względu na wygodę i potrzeby ludu chrześcijańskiego, post podpada pod stanowione przez przełożonych Kościoła prawo pozytywne; ten post nosi nazwę postu kościelnego, poprzedni zaś nazwę postu naturalnego (przyrodzonego).

3. Post ma cel dwojaki:

(i) Zmazać winę.

(ii) Podnieść ducha w górę. Dlatego czas postu winien był być wyznaczony na taki okres, w którym ludzie szczególnie powinni oczyścić się z grzechów i pobożnie wznieść swego ducha ku Bogu. Takimi zaś przede wszystkim są dni poprzedzające święta wielkanocne, bo w tę uroczystość grzechy są gładzone przez chrzest udzielany w wigilię paschy (Wielka Sobota), kiedy to czcimy pogrzeb Pana, jako że według słów Apostoła: „jesteśmy z nim wespół pogrzebani w śmierć przez chrzest”. Samo zaś święto Paschy daje największą sposobność dla ducha na pobożne wzniesienie się ku chwale wiecznej, zapoczątkowanej zmartwychwstaniem Chrystusa.

I dlatego to Kościół postanowił, że należy pościć bezpośrednio przed uroczystościami paschalnymi; a z tego samego powodu ustanowił post w przeddzień największych świąt, jako przysposobienie się do święcenia tych świąt.

Źródło: Thomas Aquinas, Summa Theologiae 2-2, q. 147, a. 1/3/5. Polskie wydanie: Suma teologiczna. Tom 22. Przełożył i objaśnieniami zaopatrzył ks. Stanisław Bełch.
Dobór tekstów na podstawie: St. Thomas Aquinas (www.thomasofaquino.blogspot.com) oraz Facebook/St. Thomas Aquinas – według książki: St. Thomas Aquinas. Meditations for Lent. Passages selected by Fr. Mezard, O.P., trans. by Fr. Philip Hughes. London: Sheed and Ward, 1937.