ABC tomizmu

Kompendium filozofii tomistycznej w opracowaniu wybitnego polskiego filozofa Józefa Marii Bocheńskiego herbu Rawicz (1902-1995), dominikanina znanego pod imieniem zakonnym o. Innocenty Maria, rektora Uniwersytetu we Fryburgu (1964-1966). Był logikiem, historykiem logiki i badaczem filozofii i myśli współczesnej. Historię logiki dzielił na na trzy krótkie okresy szybkiego rozwoju, przedzielane długimi okresami niemal całkowitego upadku. Te okresy rozwoju to IV/III w. p.n.e. (logika arystotelesowska i logika stoicka), XIII i XIV w. (logika scholastyczna) oraz okres współczesny, zaczynający się pod koniec XIX w. (rozwój logiki matematycznej). Stanowią one jednocześnie czasy największego rozkwitu filozofii – pierwszy wydał Arystotelesa, drugi św. Tomasza, trzeci współczesną filozofię analityczną. O. Innocenty Maria Bocheński za jedyną żywą cywilizację naszych czasów uważał cywilizację europejską, która opiera się na trzech fundamentach: 1) grecki stosunek do czystej formy; 2) rzymski stosunek do społeczeństwa (w głównej mierze na ten czynnik składa się prawo rzymskie); 3) judeochrześcijańskie podejście do spraw egzystencjalnych.

Słowo wypada powiedzieć o postawie studiującego tomizm i o duchu, w którym studium odbywać się powinno. Profesorowie historii filozofii zwykli uczyć, że nie podobna żadnego myśliciela naprawdę zrozumieć, jeśli się nie podchodzi do niego z sympatią i z założeniem, że jego myśli są trafne. Otóż postawa taka jest tym bardziej wymagana od katolika studiującego św. Tomasza. Podejście w złym tego słowa znaczeniu „krytyczne”, byłoby tutaj całkowitym nieporozumieniem: czytelnik pamiętać powinien, że ma do czynienia z jednym z największych umysłów, jakie ludzkość wydała, więcej nawet, że św. Tomasz dlatego takie stanowisko zajmuje w Kościele, że przez niego „coś większego niż Tomasz sam przemawia”. Początkujący tomista dobrze więc uczyni, jeśli przede wszystkim postara się o zrozumienie św. Tomasza-człowieka (posłużyć tutaj może, poza literaturą podaną poniżej w dziale „Wstęp”, takie piękne dziełko G. K. Chestertona: St. Thomas Aquinas, London 1943) – a następnie gdy, w razie napotkania na trudności, nie tomizm, ale samego siebie, swoje niezrozumienie, winić będzie. Aby św. Tomasza zrozumieć, trzeba, dopóki się nie weszło głęboko w jego myśl, zachować postawę ucznia; a że ta postawa nie zniknie po zdobyciu zrozumienia, o tym można na podstawie wielowiekowej praktyki zapewnić.

Rozdziały: Realizm tomistyczny | Pluralizm tomistyczny | Teizm tomistyczny | Hylemorfizm tomistyczny | Etyka tomistyczna | Personalizm tomistyczny |Wskazówki dydaktyczne i bibliograficzne.

ABC TOMIZMU – czytaj (studiuj) cały tekst