Ratusze koszalińskie

[Cris]

Trudno zliczyć wszystkie ratusze, które kiedyś zdobiły miasto. Pierwszy powstał podobno w 1308 roku, ostatni w latach 50-tych XX wieku, czyli już za życia wielu z nas. Postarajmy się zebrać i poskładać wszystkie informacje o ratuszach koszalińskich.

[Flavi]

Najwięcej informacji jest w Kronice Wendlanda.

Powiada się, że w roku 1308 biskup zezwolił na środku Rynku ratusz wybudować, który według ówczesnej sztuki niewielki i prosty zabudowano. W roku 1540 wraz z większą częścią miasta spalił się ów ratusz, po tym jak 196 lat w tym miejscu przetrwał. Po tym pożarze nowy ratusz postawiono, do którego w 1690 roku dobudowano wieżę wraz z zegarem wybijającym godziny dzwonem pożarowym, a ktory to ratusz w wielkim pożarze Miasta w dniu 11 października 1718 roku spłonął.

Mamy zatem dwie informacje:

1. Pierwszy ratusz istniał w latach 1308-1504.

2. Drugi ratusz istniał od ok. 1504 do 1718 (w 1690 dobudowano wieżę zegarową)

Uwaga. Błąd w polskim tłumaczeniu, nie chodzi o rok 1540, ale o 1504. Poprawiam na czerwono.

[Koszał]

Po wojnie ratusz był w budynku przy obecnej ulicy Piłsudskiego 11-15. Do którego roku nie wiem, dopiero jak wybudowano nowy ratusz w centrum, ten co jest obecnie, tamten opuszczono.

[Krzysztof]

Około roku 1825 podczas wielkie rozbudowy miasta (dotacje Fryderyka Wilhelma III) rozebrano grożący zawaleniem gmach ratusza i przystąpiono do budowy nowego. Tyle wyczytałem, szczegółów nie znam. Podsumujmy zatem to co o ratuszach na razie wiemy.

1. Pierwszy ratusz istniał w latach 1308-1504. (poprawka)

2. Drugi ratusz istniał od ok. 1504 do 1718 (w 1690 dobudowano wieżę zegarową) - spłonął podczas wielkiego pożaru miasta.

3. Trzeci ratusz ok. 1718-1825 (to trzeba uściślić). Trzeciego ratusza nie chciano już budować na środku rynku, wzniesiono więc go na rogu Fleischer Gasse (dosł. Rzeźnicka, zaułek Rzeźnicki) czyli obecnej Laskonogiego, tam gdzie jubiler.

4. Czwarty ratusz ok. 1825-1945, tzw. "przedwojenny", uległ zniszczeniu podczas działań wojennych.

5. Piąty ratusz ok. 1945-1962 (?) obecna ul. Piłsudskiego 11-15, znajduje sie tam jeszcze "konny" herb miasta na fasadzie.

6. Szósty ratusz (od 1962 roku), czyli obecny, od którego roku, paradoksalnie tu są wątpliwości, ale chyba od 1962 roku.

[Krzysztof]

W tłumaczeniu Kroniki Wendlanda zakradł się błąd. Jeżeli jak pisze Wendland pierwszy ratusz przetrwał 196 lat, to nie mógł spłonąć w 1540, ale stało się to w 1504 roku. Stąd literówka, czeski błąd 1540 zamiast 1504. I tak też jest w tekście niemieckim:

Anno 1504 brandte solches Rath Haus, nachdem es 196 Jahr gestanden, mit dem größten Theil der Stadt ab.

[Gringojan]

Ratusz zbudowany w 1827 był tak kiepska budowlą, iż koło roku 1840 zbudowano go od nowa. Poboczną kwestią jest czy słabą budowlę rozebrano dosłownie czy w sposób istotny przebudowano dołączając kamienicę obok i powiększając skrzydło od strony Fary.
Coś mi świta, a ze znaną moją skromnościa dodam, iż natchnęły mój umysł światłe uwagi pana komendanta J. S. z ostatniej, oficjalnej ekspozytury Ministerstwa Miłości w Koszalinie. Co Pan Przewodniczący amicusów koszalińskich wygłosi to ja po drobnym analizuję i tym sposobem, tanio natchnienia uzyskuję.
Nowy wygląd Ratusza i nowy wygląd Herbu. W ówczesnej prasie koszalińskiej były informacje ale czy była jakaś dyskusja ? Jak sądzę prasa ta jest dostępna w AP w Szczecinie, czy jednak w koszalińskim AP ? Nie wiem ... A to taka kopalnia WIEDZY o Koszalinie.

[Flavi]

Jak raz wertuje Schwenklera więc podaje chronologię dot. ratuszy z jego książki. Na ile jest to autor wiarygodny, nie wiem, niech ocenią to inni. Nie ręczę też za dokładność przekładu, podaje tyle, co zrozumiałem po szybkim przeczytaniu.

1308 - za zgodą biskupa Henryka von Wachholt zostaje zbudowany pierwszy ratusz na środku Rynku;
1504 - ratusz spłonął doszczętnie w pożarze miasta;
15??? - nie wiadomo kiedy powstał drugi ratusz, na pewno w latach 1500, Schwenkler pisze jedynie "W tym samym miejscu drugi ratusz został zbudowany";
1718 - drugi ratusz spłonął w wielkim pożarze miasta;
1720 - zakupiono parcelę pod trzeci ratusz w nowym miejscu (róg Laskonogiego) i wybudowano nowy ratusz (pewnie kilka lat po zakupieniu parceli), ratusz miał już herb miasta na froncie wyrzeźbiony w kamieniu;
1827 - położenie kamienia węgielnego pod budowę czwartego ratusza, ten miał też herb wyrzeźbiony w kamieniu, możliwe, że wzięty z poprzedniego ratusza;
1877 - przebudowa czwartego ratusza, nadanie mu charakteru renesansowego (cynkowy dach plaski w miejsce spadzistego z dachówką, wyrównanie filarów, nowy tynk, wzniesienie? wieży)
1890 - ponowna rozbudowa ratusza, powiększenie go o salę posiedzeń.

Schwenkler pisze jeszcze, że w 1938 roku rozważano budowę nowego ratusza (z innego źródła wiem, że miało to być w okolicy parku Hindenburga, czyli parku różanego koło MOK), ale plan nie został zrealizowany.

[Flavi]

Porównałem to co napisał Swchenkler z zapisami w Kronice Wendlanda i okazuje się, że są prawie identyczne. Tzn. Schwenkler w roku 1966 prawie dokładnie przepisał Wendlanda z roku 1740. Chyba, że Schwenkler przepisywał Hakena, który ok. 1766 roku (jeśli dobrze zapamiętałem), przepisał Wendlanda.

[kaktusiak]

Porównałem to co napisał Swchenkler z zapisami w Kronice Wendlanda i okazuje się, że są prawie identyczne. Tzn. Schwenkler w roku 1966 prawie dokładnie przepisał Wendlanda z roku 1740. Chyba, że Schwenkler przepisywał Hakena, który ok. 1766 roku (jeśli dobrze zapamiętałem), przepisał Wendlanda.

Schwenkler (1966) przepisał Benno (1840), który przepisał Hakena (1765), który przepisał Wendlanda (1749).