Pieczęć z biskupem, stojącym w bramie, wykonującym gest błogosławieństwa.
Pieczęć okrągła z napisem łacińskim wokół wykonanym średniowieczną majuskułą:
CVSSELIN - SIGILLVM - CIVITATIS (w kolejności: Koszalin - pieczęć - miejska).
Biskup ma na sobie gotycki ornat (szeroki, opadający nie tylko na przód i tył, ale i boki), z pretekstą w kształcie krzyża św. Andrzeja lub zwykłą. Spod ornatu, na dole, wystaje alba (tunika). Na głowie ma mitrę, muszę przyznać, że dziwnego kształtu jak na owe czasy, co nasuwa podejrzenie o późniejszym pochodzeniu pieczęci lub dokonanej stylizacji. W lewej ręce trzyma pastorał, co zgodnie z tradycją ma miejsce tylko w tych przypadkach, kiedy musi mieć "wolną" prawą ręke: (1) gdy podąża w procesji, (2) gdy głosi kazanie lub (3) udziela błogosławieństwa. Stąd właśnie wiemy, że udziela błogosławieństwa. Krzywaśnia pastorału skierowana jest na zewnątrz. Zwyczaj ten zasadniczo datuje się od XVI wieku, co nie wyklucza jednak wcześniejszego stosowania, jak w przypadku pieczęci Koszalina. Prawa ręka uniesiona w geście błogosławieństwa, palce ułożone w charakterytyczny sposób (trzy palce zetknięte, co symbolizuje Trójcę Świętą), natomiast zupełnie nie pasuje ten odstający kciuk. Zagadką jest, co trzyma biskup w prawej ręce (tej, którą błogosławi), widać to wyraźnie. Mógł to być manipularz, ale ten noszono na lewej ręce. Być może w średniowieczu manipularz noszono na prawej ręce, to by wszystko wyjaśniało, ale nie mam wiedzy na ten temat.
Dwie masywne, okrągłe zdobne kolumny z kapitelami w kształcie kielicha, podtrzymują sklepienie kolebkowe, typowe dla budowli romańskich, a nie gotyckich. Dla gotyku, współczesnemu omawianej pieczęci, typowym jest sklepienie krzyżowe, przyjmujące kształt ostrołukowy. Okrągła wieża (rotunda) z cegły, zwieńczona krzyżem. Po obu stronach wieży występuje element obronny - blanki. W tym miejscu napotykamy na problemy. Po pierwsze - wieże okrągłe są typowe dla starszej od gotyku epoki romańskiej i były budowane z kamienia (z pewnymi wyjątkami, np. romańska rotunda ceglana w Strzelnie). Po rewolucji w budownictwie, jaką wywołało pojawienie się cegły, budowano wieże na planie kwadratu lub prostokąta. Ceglane wieże okrągłe występują rzadko (np. słynna Brama Holsztyńska w Lubece, Malbork). Po drugie - bramy miejskie nie były zwieńczone krzyżem. Na pieczęci koszalińskiej, krzyż jest usytuowany w taki sposób, że przedziela dwa słowa na obwodzie pieczęci. Można by przypuszczać, że przypadkowo styka się ze szczytem wieży, gdyby nie fakt, że w dwóch pozostałych przypadkach, słowa oddzielone są innym znakiem graficznym niż krzyż.
Możliwe, że budowla to klasztor, ale co w takim razie robią tam blanki? Nie wydaje się, że chodzi o świadome połączenie bramy miejskiej z klasztorem, bo w średniowieczu o ile mi wiadomo, takie łączenie było niedopuszczalne. Jedynym wyjaśnieniem jest przyjęcie założenia, że wieża jest elementem budowli romańskiej. Kościół romański posiadał grube mury i wąskie otwory okienne oraz masywne wieże, które podkreślały obronność założenia. Blanki są jednak typowe dla romańskich świeckich budowli obronnych.
Po obu stronach wieży, pod blankami, tarcze herbowe, po lewej stronie gryf, po prawej lew (herb rodu von Gleichen). Kto jest biskupem przedstawionym na pieczęci? Od kilku wieków toczy się na ten temat spór. W tej chwili przeważa koncepcja, że to biskup von Gleichen.
--------------------------------------------------
OBJAŚNIENIA:Insygnia biskupie (pontyfikalia) to inaczej oznaki władzy biskupiej, jaka została biskupowi nadana przez papieża. Niegdyś nadanie godności biskupiej było połączone z wręczeniem insygniów biskupich (określamy to mianem inwestytura). W wieku XIII, gdy w Europie zaistniał spór o inwestyturę, między cesarzem a papieżem, przez pewnien czas godność biskupia nadawał władca świecki (cesarz). Jednak po konkordacie wormackim w 1222 r. przywilej inwestytury przysługuje już tylko papieżowi. Zasadniczo do insygniów biskupich zaliczamy: mitrę, pastorał, pektorał, pierścień oraz piuskę.
Szaty liturgiczne, używane w zgromadzeniu liturgicznym, są zewnętrznym znakiem funkcji, wynikających z różnego stopnia święceń oraz posług. Szaty to alba, dalmatyka, ornat, humerał, komża i inne. Bardzo ważny jest kolor szat, który nie jest przypadkowy. Wszystkie szaty liturgiczne maja gęboką symbolikę religijną, a zakładaniu poszczególnych części stroju towarzyszą specjalne modlitwy. Np. podczas zakładania ornatu, kapłan odmawia modlitwę, nawiązującą do słów Pisma Świętego: "Panie, który powiedziałeś: jarzmo moje jest słodkie, a brzemię moje lekkie, daj, ażebym mógł je tak dźwigać, by zasłużyć na łaskę Twoją".
Mitra (infuła) to liturgiczne nakrycie głowy biskupa, w formie trójkątnej czapki złożonej z dwóch płatów, złączonych materiałem. Mitrwa ewoluowała w ciągu wieków, od półokragłego nakrycia głowy, do coraz bardziej przypominającego trójkąt.
Pastorał (łac. baculus pastoralis, dosł. "kij pasterski") atrybut biskupa, oznaka władzy biskupiej (pasterskiej). Długa, zdobiona laska o ślimakowato zwiniętym zakończeniu, nazywanym krzywaśnią lub z łac. kurwaturą, która zwija się w formie ślimaka do środka. Do liturgicznych insygniów biskupa pastorał zalicza się od XI wieku. Od XVI w. biskupi zwyczajowo noszą pastorał krzywaśnią na zewnątrz.
Ornat, wierzchnia szata liturgiczna zakładana przez kapłana do Mszy świętej. Ornat gotycki, to luźno zwisająca szata wkładana przez głowę, zwisającą nie tylko do przodu i do tyłu, ale i na boki. Najczęściej składa się z jednego płata materiału o eliptycznym kształcie, z dziurą pośrodku na głowę. Posiada także ozdobną pretekstę. Występuje w odmianie św. Andrzeja (ma pretekstę w kształcie krzyża z wznoszącymi się ramionami) lub zwykłej (z pretekstą w kształcie kolumny lub krzyża).
Alba (łac. albus, biały) jest długą, białą szatą, sięgającą do kostek, z długimi rękawami. Wykształciła sie ze starożytnej tuniki. W średniowieczu w albie widziano również białą szatę, w którą Herod na pośmiewisko kazała ubrać Chrystusa.
Manipularz (sudarium): płaska przepaska, podobna do stuły, ale znacznie krótsza i bogato zdobiona, którą kapłan zakłada na siebie zawieszając na przedramieniu lewej ręki. Do liturgii wprowadził go papież Sylwester (314-353). W późniejszych wiekach manipularz był zakładany przez kapłana, jako element ozdobny, na lewe przedramię podczas sprawowania Eucharystii. W liturgii symbolizował on pęta, jakimi związany był Jezus w czasie swej męki. Biskup zakładał go u stopni ołtarza, po akcie pokuty. Od 1968 r. nie używany.
---------------------------------------------------------
Romanizm (styl romański), styl w architekturze i sztuce z kamieniem jako podstawowym budulcem (XI-XIII wiek). Kościoły pełniły w tym okresie podwójną rolę: były ośrodkami kultu oraz często spełniały funkcję obronną, dając schronienie podczas oblężeń. Użycie kamienia, jako najczęściej stosowanego budulca i obronny charakter budowli, miały duży wpływ na kompozycję bryły budowli.
Gotyk (styl gotycki), styl w architekturze europejskiej okresu późnego średniowiecza, od około połowy XII do początku XVI wieku. Strzeliste budowle, w bryle dominują kierunki pionowe. Cechuje go także szkieletowa budowa, a sklepienia mają kształt łuku.
Kolumna, okrągły filar, element konstrukcyjny podtrzymujący sklepienie. Jej dolną część tworzy baza, środkową trzon, a wieńczy głowica (kapitel). Wspiera się na niej belkowanie, a od czasów rzymskich także łuk.
Kapitel (głowica) to najwyższa, wieńcząca część kolumny.
Sklepienie kolebkowe (beczkowe), typowe dla budowli romańskich sklepienie w kształcie połowy leżącego walca przeciętego wzdłuż płaszczyzny poziomej.
Sklepienie krzyżowe, typowe dla budowli gotyckich, sklepienie zbudowane na planie kwadratu z dwóch, przenikających się pod kątem prostym sklepień kolebkowych.
Blanki (krenelaż), typowy dla budowli średniowiecznych element architektoniczny w postaci zwieńczenia murów obronnych i baszt tzw. zębami, pomiędzy którymi znajduje się wolna przestrzeń; miało to ułatwić obronę w czasie oblężen
Rotunda to budowla w układzie centralnym wzniesiona na planie koła.
