Wykopaliska na Rynku Staromiejskim

[Krzysztof]

Podczas dyskusji w wątku Rynek Staromiejski - plany przebudowy jeden z naszych Kolegów napisał, że wykopaliska na Rynku Staromiejskim były strata czasu i pieniędzy. Inny Kolega, widać lepiej zorientowany, zwrócił uwagę na to, że plonem wykopalisk jest wiele ciekawych znalezisk i ustaleń naukowych. Wszyscy jednak przyznali, ze opinia publiczna nie została w zasadzie zaznajomiona z wynikami prac na Rynku Staromiejskim w 2008 roku. Ponieważ znalazłem dość ogólne omówienie tych prac, autorstwa Jacka Borkowskiego - w "Kultura Koszalińska - Almanach 2008", zakładam oddzielny wątek celem zapoznania wszystkich z tymi ustaleniami.

[Krzysztof]

[kopacz]

Podczas dyskusji w wątku Rynek Staromiejski - plany przebudowy jeden z naszych Kolegów napisał...

Jestem ciekaw co ustalono i znaleziono w tych wykopaliskach.

[Krzysztof]

Omówię artykuł na raty, bo czasu niestety brak. Na artykuł Jacka Borkowskiego "Badania wykopaliskowe na Rynku Staromiejskim" natknąłem sie przypadkowo wertując rocznik "Kultura Koszalińska - Almanach 2008". Autor ocenia badania jako "jedne z ważniejszych" w historycznym centrum Koszalina, ubolewając jednocześnie, że nie dane było poszerzenie wykopów na cały plac - eksplorowano zaledwie 4 ary z 52 arów zajmowanych przez plac przed ratuszem. Przeprowadzone prace były pierwszymi - tak twierdzi autor - badaniami archeologicznymi prowadzonymi "w przestrzeni rynku miejskiego".

Badania prowadzili archeolodzy z Działu Archeologii Muzeum w Koszalinie, przy udziale studentów z Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz Uniwersytetu Gdańskiego. Celem badań było "rozpoznanie struktury nawarstwień układu stratygraficznego rynku oraz procesów związanych z przemianą miasta od chwili powstania do czasów nam współczesnych". Jak pisze autor, chodziło również o "korelację zapisów historycznych", m.in. Kroniki Wendlanda, z rzeczywistością.

Z dalszej części artykułu wynika jednak, że dużo uwagi poświęcono sławetnemu poszukiwaniu pomnika pruskiego cesarza. W tym celu przeprowadzono kwerendę naukową i starano sie precyzyjnie określić miejsce posadowienia pomnika, żeby właściwie wyznaczyć wykop. Miejsce wyboru badań nie było więc przypadkowe, a archeolodzy wyraźnie celowali w pomnik pruskiego władcy. Z tym celowaniem nie wszystko wyszło tak jak powinno, ponieważ autor przyznaje z żalem: "Niestety, podczas prac wykopaliskowych nie zarejestrowano śladów wymienionych balustrad ani pozostałości figury cesarza, która została usunięta z placu i wywieziona w nieznane dotąd miejsce pomiędzy lutym a marcem 1945 r." Z kwerendą też chyba nie poszło dobrze, bo tu z kolei nie natrafiono na ślady dwóch basenów po obu stronach pomnika, które "prawdopodobnie były zlokalizowane poza obszarem wykopu badawczego w kierunku zachodnim i wschodnim".

Źródło: Jacek Borkowski, Badania wykopaliskowe na Rynku Staromiejskim, "Kultura Koszalińska - Almanach 2008", Koszalin 2009

CDN

[Krzysztof]

Co odnaleziono podczas wykopalisk.

1. Odsłonięcie pozostałości fundamentów dwóch ratuszy miejskich.
2. Odsłonięcie pozostałości miejskiej mennicy.
3. Odsłonięcie fragmentu drewnianego systemu wodociągowego.
4. Odsłonięcie fragmentów ceglanej studni.
5. Odsłonięcie fragmentów naczyń ceramicznych.

CDN

[Gringojan]

Figura cesarza ? Muszę gdzieś znaleźć ten Almanach. Na szczęście, Bóg się rodzi, moc truchleje, życzę Wszystkim Wesołych Świąt.

[Krzysztof]

Figura cesarza ? Muszę gdzieś znaleźć ten Almanach. Na szczęście, Bóg się rodzi, moc truchleje, życzę Wszystkim Wesołych Świąt.

Artykuł nie zawiera zbyt wielu szczegółów, ponieważ - jak napisano - dopiero "badania gabinetowe" pozwolą na uzupełnienie istniejących luk, przede wszystkim na "ujednolicenie i usystematyzowanie ciągów przestrzenno-chronologicznych rozwoju Koszalina". Można zatem się domyślać, że doczekamy się jakiegoś naukowego opracowania, ale dopiero w późniejszym terminie. Dlaczego wzmianka ukazała się jedynie z niskonakładowym almanachu, zabrakło natomiast informacji w mediach lokalnych, trudno mi powiedzieć. Być może właśnie szykowane jest opracowanie na przedterminowe obchody 750-lecia nadania praw miejskich Koszalinowi. Skoro panowie politycy obchodzą Święto Wojska Polskiego dwa dni wcześniej (trzynastego, a nie piętnastego sierpnia), to dlaczego nie mają obchodzić rocznicy nadania praw miejskich - dwa lata wcześniej. W sumie jednak miałeś rację z tymi odkryciami, uświadomiłeś nam ich rangę i skalę. Życzymy Wesołych Świąt Bożego narodzenia oraz rozwijania swojej pięknej pasji i zamiłowania do historii Koszalina.

[Krzysztof]

1. Odsłonięcie pozostałości fundamentów dwóch ratuszy miejskich.
Zachowały się pozostałości kamiennych ław fundamentowych z "resztkami strzępi murów ceglanych". Te pozostałości widoczne były na powierzchni całego wykopu. Analiza wykazuje obecność "dwóch różnoczasowych budynków z kilkoma przybudówkami od strony północnej i południowej". I dalej: "Najstarsza część ratusza zachowała się w północnej części wykopu, w postaci wewnętrznej ściany ceglanej z płytką blendą; nieco lepiej zachowaną zewnętrzną ścianę, posadowioną na kamiennym fundamencie z dwoma blendami zarejestrowano w południowej części wykopu. Oba mury łączyć należy ze średniowiecznym ratuszem, który uległ spaleniu w roku 1504", a powstał według Wendlanda po roku 1308. Niestety, nie udało się dokładnie określić wymiarów obydwóch ratuszy. Analiza wykazuje, że "pierwszy budynek o zarysie prostokąta i przybliżonych wymiarach 22x12 m zlokalizowany był w centralnej części pierwotnego placu rynkowego", zaś drugi budynek był "większy od poprzedniej konstrukcji i zorientowany dłuższym bokiem na osi wschód-zachód". Oba obiekty zostały zniszczone przez pożar.

2. Odsłonięcie pozostałości miejskiej mennicy.
Pozostałości mennicy miejskiej odsłonięte w północnej części placu "w ramach pierwszego koszalińskiego ratusza", który uległ spaleniu prawdopodobnie podczas pożaru z roku 1504 (w jednym z ocalałych niedużych pomieszczeń ratusza widoczna była na ceglanej posadzce "intensywna" warstwa spalenizny). Odnaleziono ponad 300 monet i blankietów do bicia monet, z których większość stanowią koszalińskie denary. Tutaj rzecz najciekawsza: "Ważnym, a zarazem bardzo rzadkim znaleziskiem w ramach pomieszczenia, gdzie mieściła się mennica, były resztki rtęci, której używano zapewne do srebrzenia monet."

3. Odsłonięcie fragmentu drewnianego systemu wodociągowego.
W północnej i południowo-zachodniej części badanego miejsca odkryto fragmenty drewnianego systemu wodociągowego (z Góry Chełmskiej do Rynku), chociaż nie udało się odnaleźć śladów dwóch basenów zlokalizowanych po obu stronach pomnika (prawdopodobnie znalazły się poza obszarem wykopu badawczego). Jak pisze autor: "Odkopany system drewnianych rur dębowych i świerkowych zachował się w bardzo dobrym stanie. Poszczególne elementy wodociągu wykonane były z okrągłych okorowanych pni łączonych ze sobą za pomocą metalowych kołnierzy." W latach poprzednich, podczas badań archeologicznych w miejscu poszczególnych ulic śródmieścia, także odnajdywano "dłuższe lub krótsze odcinki drewnianych rur dających obraz rozmiaru przedsięwzięcia "inżynieryjnego", jakim była budowa w XVIII stuleciu systemu wodociągowego dla Koszalina." Można więc przypuszczać, że archeolodzy mają umiejscowione na mapie całkiem spore odcinki systemu wodociągowego Koszalina. Może z czasem uda się go odtworzyć w całości.

4. Odsłonięcie fragmentów ceglanej studni.
W części północno-zachodniej odkopano "solidnie wykonaną ceglaną studnię". Według autora studnia została wybudowana w miejscu starszej (zasypanej wg Wendlanda 20 czerwca 1724 r.), co wynika z "kontekstu nawarstwień".

5. Odsłonięcie fragmentów naczyń ceramicznych.
W trakcie wykopalisk pozyskano dużo różnego rodzaju resztek ceramicznych, które pozwolą prześledzić "dynamikę i rozwój miejscowego garncarstwa oraz napływ naczyń importowanych do miasta i na Pomorze w okresie średniowiecza i czasów nowożytnych". Ponadto odnaleziono również pozostałości drewnianych naczyń, w tym także beczek klepkowych, które "były wykorzystane jako naczynia zbiorczo-drenujące, zabezpieczające budynki ratusza przed nadmierną wilgocią i napływem wód gruntowych".

Źródło: Jacek Borkowski, Badania wykopaliskowe na Rynku Staromiejskim, "Kultura Koszalińska - Almanach 2008", Koszalin 2009

[asystent murarza]

Ale chyba już nikt z KOMK nie twierdzi że znaleziono "jednego peta"?

[lobo3]

Ale chyba już nikt z KOMK nie twierdzi że znaleziono "jednego peta"?

A kto z KOMK tak twierdził? Kiedy i gdzie? Natomiast jeśli kilka lat po dokonaniu badań nie informuje się opinii publicznej o ich wynikach to powstają domysły. A to, że chodziło o coś innego jak badania archeologiczne (tekst J. Borkowskiego trochę to potwierdza - na pewno jednym z głównym powodów wykopalisk były zarządzone przez ratusz kosztowne poszukiwania pruskiego władcy), a to, że za tym kryją się jakieś interesy i interesiki (parking podziemny?) i tak dalej. Ludzie zaczynają o tym rozprawiać i to całkiem słusznie. Więc na co te zaczepki, panie "asystencie murarza"? Zajmij się mieszaniem betonu, przyjacielu.