Jan Chrzciciel (ur. I wiek p.n.e. - zm. I wiek n.e.) – pustelnik i prorok, kaznodzieja głoszący pokutę, krewny Jezusa Chrystusa, jego działalność publiczna przypada zapewne na lata 27/28 n.e. Według niektórych źródeł mógł należeć do sekty esseńczyków (radykalny ruch religijno-społeczny), inne temu zaprzeczają. Przez wielu swoich słuchaczy uznawany był za Mesjasza, zaś według Nowego Testamentu był zwiastunem Jezusa, któremu udzielił chrztu. O jego działalności misyjnej i kaznodziejskiej wspominają Ewangelie i żydowski historyk Józef Flawiusz. Święty Kościoła katolickiego, patron m.in. Chojnic, Wrocławia, Mysłowic i Stargardu.
Według Ewangelii, Jan Chrzciciel urodził się pół roku przed Jezusem z Nazaretu w wiosce Ain Karim. Był synem żydowskiego kapłana Zachariasza, któremu w Świątyni Jerozolimskiej objawił się anioł z zapowiedzią narodzin dziecka i Elżbiety (urodziła dziecko mimo podeszłego wieku), krewnej Maryi z Nazaretu, matki Jezusa. To właśnie podczas spotkania brzemiennej Maryi, matki Jezusa, z brzemienną Elżbietą, matką Jana Chrzciciela, padły słowa wspaniałego hymnu chrześcijańskiego "Wielbi dusza moja Pana" (
Magnificat anima mea Dominum). [1]
Jan Chrzciciel, obraz Tycjana.Żył zgodnie z tradycją zanikłych już w jego czasach żydowskich nazirejczyków [2]: nie strzygł zarostu, okrywał się skóra wielbłądzią, żywił się miodem, pił tylko wodę, przebywał na pustyni i w dolinie Jordanu, głosił nadejście królestwa Bożego, nawołując do nawrócenia, podejmowania pokuty i przyjmowania chrztu. W Ewangeliach jest opisany jego wzajemny stosunek do Jezusa: "On ma wzrastać, a ja mam się umniejszać" (J 3,30). Jego słowa wypowiedziane po zobaczeniu Jezusa, powtarzane są podczas każdej Mszy świętej: "Oto Baranek Boży, który gładzi grzech świata" (
Ecce Agnus Dei qui tollit peccatum mundi) (J 1,29).
Według rzymskiego historyka Flawiusza, Herod kazał uwięzić Jana Chrzciciela, a potem ściąć, ponieważ obawiał się buntu i zamieszek. Jan zagrażał jego panowaniu. Według Nowego Testamentu powody były społeczne i moralne, mianowicie napiętnował króla Heroda za małżeństwo z Herodiadą, która była jego bratową, co uchodziło za cudzołóstwo. Właśnie Herodiada, posługując się swoją córką Salome, namówiła Heroda do ścięcia Jana Chrzciciela.
---------------------------------------------------
[1] Łk 1,46-55 Biblia Tysiąclecia
Wtedy Maryja rzekła:
"Wielbi dusza moja Pana,
i raduje się duch mój w Bogu, moim Zbawcy.
Bo wejrzał na uniżenie Służebnicy swojej.
Oto bowiem błogosławić mnie będą odtąd wszystkie pokolenia,
gdyż wielkie rzeczy uczynił mi Wszechmocny.
Święte jest Jego imię -
a swoje miłosierdzie na pokolenia i pokolenia [zachowuje] dla tych, co się Go boją.
On przejawia moc ramienia swego,
rozprasza [ludzi] pyszniących się zamysłami serc swoich.
Strąca władców z tronu, a wywyższa pokornych.
Głodnych nasyca dobrami, a bogatych z niczym odprawia.
Ujął się za sługą swoim, Izraelem,
pomny na miłosierdzie swoje -
jak przyobiecał naszym ojcom -
na rzecz Abrahama i jego potomstwa na wieki". [2] Nazirejczycy (od hebr. nazir , poświęcenie), w Starym Testamencie osoby przeznaczone do służby Bogu, czasowy lub wieczysty ślub pełnego poświęcenia się Bogu. Osoba składająca śluby, zobowiązywała się do: abstynencji, nie strzyżenia włosów i brody, nie zbliżania się do zwłok. Szczegółowo zasady nazireatu są opisane w Księdze Liczb: "Tak mów do Izraelitów: gdy jaki mężczyzna lub kobieta złoży ślub nazireatu, aby się poświęcić dla Pana, musi się powstrzymać od wina i sycery, nie może używać octu winnego i octu z sycery ani soku z winogron; nie wolno mu jeść winogron zarówno świeżych, jak i suszonych. Przez cały czas trwania nazireatu nie będzie niczego spożywać z winnego szczepu, począwszy od winogron niedojrzałych aż do wytłoczyn. Przez cały czas trwania nazireatu nożyce nie dotkną jego głowy. Dopóki nie upłynie okres czasu, na który poświęcił się Panu, będzie święty i ma pozwolić, by włosy jego rosły swobodnie. W okresie, kiedy jest poświęcony dla Pana, nie może się zbliżyć do żadnego trupa. Nawet przy swoim zmarłym ojcu, matce, bracie czy siostrze nie może zaciągnąć nieczystości, gdyż nosi na swej głowie [znamię] poświęcenia dla Pana. Podczas całego okresu trwania nazireatu jest poświęcony dla Pana" (Lb 6, 2-8).